Άκρατος κανιβαλισμός.

Το καπιταλιστικό σύστημα όπως το γνωρίσαμε στις διάφορες εκδοχές του, όπως σε αυτή του ιμπεριαλισμού ή του "συστήματος ελεύθερων αγορών", είναι λίγο ως πολύ μια "εκλεπτυσμένη" έκδοση του νόμου της ζούγκλας στον οποίο υποτίθεται πως βάλαμε κανόνες. Όταν όμως βάζεις ταμπού στα ένστικτα απλά τα εμποδίζεις να ισορροπήσουν, μιας και ο νόμος στη ζούγκλα βρίσκει τις ισορροπίες του, ενώ στην κοινωνική ζούγκλα όχι. Η επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους και η επιβίωση του ισχυροτέρου που υποτίθεται πως αντικατοπτρίζει μια βασική αρχή της εξελικτικής θεωρίας απλά δε λειτουργούν. Στη ζούγκλα μπορείς να συναντήσεις κάθε είδους είδος, από πανίσχυρα αιλουροειδή, τεράστια αργοκίνητα φυτοφάγα, αγέλες μικρότερων θηρευτών, αλλά και μικροσκοπικά βατραχάκια με τοξικότητα ικανή να σκοτώσει όλους τους προηγούμενους. Κάθε είδος ελεύθερο να αναπτύξει τη δική του στρατηγική. Στη σύγχρονη καπιταλιστική οικονομία αποκαλούμε το βατραχάκι παραοικονομία, τις αγέλες καρτέλ, τα φυτοφάγα πρόσφορο έδαφος και τα μεγάλα αιλουροειδή νόμιμους κυρίαρχους χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς.
Πιο ελεύθερος καπιταλισμός λοιπόν? Μάλλον όχι, διότι πολύ απλά έτσι ακυρώνουμε τη σύμβαση σύστασης ανθρώπινων κοινωνιών. Και την πρακτική τους αξία κατ επέκταση. Καταφέραμε να εφαρμόσουμε οργανωμένες κοινωνίες που όμως λειτουργούν με (υπό περιορισμούς) κανονισμούς ζούγκλας. Πρέπει λοιπόν να αποφασίσουμε αν θέλουμε ανθρώπινη κοινωνία με τα οφέλη που αυτή συνεπάγεται για το σύνολο ή ζούγκλα, την οποία υποτίθεται πως απορρίψαμε ως επιλογή.
Επίτευξη του μέγιστου δυνατού κέρδους, μια εκ προοιμίου "φυσική επιλογή" η οποία οδήγησε τη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία από το στάδιο της παραγωγής εντάσεως εργασίας στο στάδιο παραγωγής εντάσεως κεφαλαίου, με την υπεραξία της παραγωγής να προέρχεται από το τελευταίο. Δηλαδή τις μηχανές. Η ίδια σημαία όμως του κέρδους αποτελεί σήμερα περισσότερο τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη, παρά κινητήριο δύναμη. Ιδέες, τεχνολογίες και εφαρμογές με ανυπολόγιστα οφέλη για το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν τίθενται σε εφαρμογή μόνο και μόνο γιατί δεν αποδίδουν οικονομικό κέρδος.
Η εύρυθμη λειτουργία ενός καπιταλιστικού συστήματος με υψηλές αποδόσεις και υγυείς δείκτες προϋποθέτει τη συνεχή του εξάπλωση. Το καπιταλιστικό σύστημα κατέκτησε πολύ γρήγορα το σύνολο των εδαφών του πλανήτη. Στη συνέχεια η παραγωγή άρχισε να μηχανοποιείται, να εκβιομηχανίζεται και να εντατικοποιείται. Η παραγωγή πλέον δεν μπορεί να αυξηθεί διότι πολύ απλά δεν μπορείς να θρέψεις τον πλανήτη από την εντατική καλλιέργεια μιας γλάστρας, ούτε όμως να αφήνεις ανεκμετάλλευτα εδάφη επειδή το κόστος εκμετάλλευσής τους σε σχέση με την εκάστοτε διαμορφούμενη τιμή δεν αποδίδει κέρδος.
Έτσι πλέον το ζητούμενο δεν είναι το κέρδος και η τιμή αδυνατεί να ρυθμίσει την ποσότητα και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος σε σχέση με τις ανάγκες. Το σύστημα γίνεται ασταθές. Που σημαίνει πως αρχίζει να μη μας εξυπηρετεί δεδομένων των ολοένα αυξανόμενων ανισσοτήτων που δημιουργεί. Τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω την προϋπόθεση που έθετε ο Μάρξ σχετικά με το πέρασμα στο σοσιαλισμό δια μέσου της εξάντλησης του καπιταλισμού. Η καμπύλη οριακής προσόδου του καπιταλιστικού συστήματος παγκοσμίως έχει αρχίσει να γίνεται φθίνουσα. Αισθάνομαι πως το σκαλοπάτι του καπιταλισμού εξαντλείται και πρέπει να κοιτάζουμε στο επόμενο. Δεν ξέρω αν ένα σοσιαλιστικό μοντέλο μπορεί να μας εξυπηρετήσει ή πως μπορεί να εφαρμοστεί. Όμως το όποιο νέο σύστημα καλό θα ήταν να σχεδιαστεί με γνώμονα την ανθρώπινη ευημερία. Διαφορετικά υπάρχει πάντα η επιλογή επιστροφής στην ελεύθερη ζούγκλα, του μόνου δοκιμασμένου αυτο-ρυθμιζόμενου και ισορροπημένου συστήματος. Άλλωστε μερικές χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης προσπάθειας δεν αξίζει να πεταχτούν στα σκουπίδια και εκτός του υλικού πλούτου υπάρχουν ο πολιτιστικός και ο βιολογικός.