Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2008

Η άγνοια σκοτώνει. Τη δημοκρατία...


Οι τελευταίες μέρες των ταραχών, των "συμβάντων" και των επεισοδίων με βρήκαν στους δρόμους. Θα μπορούσα να έχω καθίσει στο σπίτι μου και να παρακολουθώ τις εξελίξεις από το κουτί μου, όμως πιστεύω πως όταν συμβαίνουν ιστορικά γεγονότα έξω ακριβώς από την πόρτα σου δε μπορείς παρά να τα δεις με τα ίδια σου τα μάτια. Είδα ανθρώπους στους δρόμους. Πολλούς ανθρώπους, διαφόρων ηλικιών, πολύ περισσότερους από τους "νεαρούς κουκουλοφόρους" που πετούσαν πέτρες, συνθήματα και ενίοτε "μπουκάλια" στους "νεαρούς μασκοφόρους" που πετούσαν δακρυγόνα. Απλοί πολίτες με το πρόσωπο και την ταυτότητά τους εκτεθειμένη, που δε χρειάστηκε να πετάξουμε τίποτα, που δε χρειάστηκε να πούμε τίποτα, που επιλέξαμε να γίνουμε αυτόπτες μάρτυρες αντί να καθίσουμε στο σπίτι μας.
Βρισκόμενος στους δρόμους, ένα βήμα από τα φλεγόμενα οδοφράγματα κινδύνεψα μόνο μια φορά. Παρακολουθούσα με φίλους, πρώην γείτονές μου στα εξάρχεια, τα γεγονότα στην οδό Στουρνάρη. Μια ομάδα παρατηρητών ακίνητων και αμίλητων, χωρίς ούτε ένα μαντήλι στο πρόσωπο παρά τα δακρυγόνα, ηλικίες από δέκα μέχρι εξήντα όλοι άοπλοι. Μας επιτέθηκαν τα ΜΑΤ που υποτίθεται μας προστάτευαν. Αποτελούσαμε στην πραγματικότητα απειλή για το "κράτος" και την εκτελεστική εξουσία του? Φυσικά. Γιατί ενδιαφερόμασταν. Γιατί παρακωλύαμε το σκανδαλώδες έργο. Γιατί διαφωνούσαμε αντί να το ανεχόμαστε. Γιατί δεν τους βόλευε η παρουσία μας. Γιατί δεν μπορούσαν να ρίξουν πλαστικές ή μολύβδινες σφαίρες και να παρουσιάσουν τα γεγονότα ως μεμονομένη εκδήλωση πενήντα νεαρών.
Η συμμετοχή δια της απλής παρουσίας μας αποτελούσε απειλή πολύ μεγαλύτερη από τις πέτρες και τα "μπουκάλια".
Αυτό όμως έκανε τη διαφορά. Το πρόβλημα δε βρίσκεται στο ίδιο το γεγονός της δολοφονίας ενός μικρού παιδιού από όργανο του κράτους. Ήταν μόνο η αφορμή. Ούτε στον πετροπόλεμο μεταξύ "νεαρών" και "νεαρών". Δεν μπορούμε σήμερα να μιλάμε για μεμονομένα περιστατικά και αυτό συμβαίνει ακριβώς λόγω της παρουσίας "απλών" πολιτών στους δρόμους, ακόμα και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων. Οποιοδήποτε "μεμονομένο" περιστατικό μπορεί να απομονωθεί πολύ εύκολα από το μαζικό κράτος, να διαστρεβλωθεί ακόμα και να χρησιμοποιηθεί. Όταν όμως οι εκδηλώσεις είναι μαζικές, το κράτος είναι απομονωμένο. Είναι απομονωμένο διότι μόνο του επέλεξε αυτή τη θέση. Εκφυλίστηκε σταδιακά μέσα από μικροπολιτικούς μηχανισμούς που το ίδιο ανέπτυξε για να υπερτραφεί και να ισχυροποιηθεί. Σταδιακά ο ουσιαστικός ρόλος του κράτους χάθηκε. Το κράτος έφτασε να μην εκφράζει τον πολίτη και η σύμβαση εξουσίας προσβλήθηκε ανεπανόρθωτα με ευθύνη όλων μας.
Το αυγό του φιδιού εκολάπτεται ακριβώς σε αυτό το σημείο. Στο γεγονός οτι ο σταδιακός εκφυλισμός της σχέσης πολίτη και κράτους είναι ευθύνη όλων μας. Το αυγό εκολάπτεται μέσα μας και η εκκόλαψή του τροφοδοτείται από τη θέρμη της αδιαφορίας μας. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων με πήρε στο τηλέφωνο ένας πολύ καλός μου φίλος, πρώην συμμαθητής από την Πάτρα να μου πει για τα γεγονότα εκεί. Τα παρακολουθούσε όμως από την τηλεόρασή του και μέσα στην άγνοιά του χαχάνιζε την ώρα που μου έλεγε πως πολίτες της Πάτρας ή "αγανακτισμένοι έμποροι" κατά τα τοπικά μέσα, είχαν επιτεθεί σε διαδηλωτές έξω από το παράρτημα του πανεπιστημίου, στο κέντρο της πόλης. Μέσα στην άγνοιά του υιοθέτησε χωρίς κόπο αυτό που του μετέδωσαν. Μέσα στην άγνοιά του δε σκέφτηκε πως τη φετινή χρονιά, για πρώτη φορά στη ζωή του είναι άνεργος κι ας είναι απόφοιτος μηχανικός Η/Υ του πανεπιστημίου Πατρών, με μεταπτυχιακό. Δε σκέφτηκε πως στην ίδια ακριβώς κατάσταση βρίσκομαι για πρώτη φορά στη ζωή μου και εγώ. Ο παιδικός του φίλος.
Αργότερα την ίδια μέρα το τηλέφωνό μου ξαναχτύπησε. Αυτή τη φορά ήταν η μάνα μου που παρακολουθούσε τα γεγονότα από τους δρόμους της Πάτρας μαζί με τον οκτάχρονο αδερφό μου. Με ενημέρωνε πως ένας από τους "αγανακτισμένους εμπόρους" ήταν ο αδερφός της. Ο θείος μου, ο οποίος μέσα στην άγνοιά του δε σκέφτηκε πως το κατάστημα που διατηρεί είναι στέκι φοιτητών και νέων τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Και μιλάμε για το αυγό του φιδιού. Η άγνοια και η αδιαφορία οδηγούν σε τέτοιες καταστάσεις. Όταν οι σχέσεις μεταξύ πολιτών εκφυλίζονται, μοιραία εκφυλίζονται και οι σχέσεις των πολιτών με το κράτος. Η πεποίθηση πως το κράτος είναι αόριστο και απρόσωπο είναι απλά πέρα για πέρα εσφαλμένη. Το κράτος είναι οι πολίτες του και όταν αυτοί είναι αδιάφοροι, αδιάφορο είναι και το κράτος τους. Ο μεγαλύτερος εχθρός της δημοκρατίας είναι η ίδια η δημοκρατία μιας και προϋποθέτει τη συμμετοχή των πολιτών της. Έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο να καταλύσουμε τη δημοκρατία μας. Κάθε φορά που ψηφίζουμε από τον καναπέ μας, κάθε φορά που ενημερωνόμαστε από τον καναπέ μας καταλύουμε τη δημοκρατία μας.
Τελικά το μόνο που χρειάζεται είναι το ελάχιστο ενδιαφέρον. Αυτό σε οδηγεί στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή. Η άγνοια σκοτώνει. Ακόμα και τη δημοκρατία.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πέστα βρε Θέμη, πέστα...

Kazabubu είπε...

Λίγες μέρες αργότερα έλαβα ένα φιλοσοφικοφανές mail από το θείο μου σχετικά με την έννοια του "δικαίου του ισχυροτέρου".
Του απάντησα:
Αγαπητέ μου θείε
Άκουσα πως δέρνεις τους πελάτες σου.
Σε κάνει αυτό να αισθάνεσαι πιο ισχυρός?
Ο ανηψιός σου.